25 lutego 1831 r. pod Grochowem doszło do największej bitwy powstania listopadowego. Maszerującej na Warszawę 60 tys. armii feldmarszałka Iwana Dybicza, drogę zastąpiła 40 tys. armia polska, której dowództwo osobiście przejął wcześniejszy dyktator powstania, generał Józef Chłopicki.
Główną pozycją obronną sił polskich był położony na wzgórzu i otoczony z trzech stron bagnami, 600 metrowy olchowy lasek (Olszynka Grochowska). To właśnie tam walki były szczególnie zacięte, a sama Olszynka Grochowska kilkukrotnie przechodziła z rąk do rąk. W czasie starcia ciężko ranny został generał Chłopicki. Ostatecznie Polacy wycofali się, zadając jednak Rosjanom dotkliwe straty, co zmusiło Iwana Dybicza do rezygnacji ze szturmu na Warszawę. Wykrwawiona w walkach i nękana epidemią cholery armia carska zaprzestała natarcia i musiała się wycofać. W bitwie poległo ok. 6800 żołnierzy polskich i 9400 rosyjskich.
Walki polskich żołnierzy pod Olszynką Grochowską zainspirowały m. in. Wojciecha Kossaka (obraz "Olszynka Grochowska"), czy Stanisława Wyspiańskiego (dramat "Warszawianka"). Bitwa została również upamiętniona na jednej z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem: „GROCHÓW 22 II 1831”.
Proponowana literatura:
przygotował: mgr Marek Malata