Zmienność i poszukiwanie, czyli o nastolatku słów kilka.

Dojrzewanie, nazywane też adolescencją (łac. adolescere – wzrastanie ku dojrzałości), to czas poważnych zmian i zadań rozwojowych. W ciągu kilku lat między dzieciństwem a dorosłością młody człowiek musi zaadaptować się do wielu przemian, tak aby stać się niezależną, dojrzałą do dorosłego życia jednostką. Ten czas może przebiegać stosunkowo harmonijnie i niekonfliktowo, ale bywa okresem kryzysów, burzliwości czy nawet etapem depresyjnym.

W okresie dorastania nastolatek kształtuje swoją tożsamość poprzez określenie siebie samego w relacjach ze światem, w relacjach społecznych (z rówieśnikami oraz dorosłymi: rodzicami, nauczycielami, autorytetami) oraz ze sobą samym.

W relacjach z grupą rówieśniczą nastolatek buduje przyjaźnie, bliskie związki, często ma dużą potrzebę przynależności do grupy.

W relacjach z rodzicami nastolatek dąży do autonomii, co często przejawia się w kłótniach i konfliktach. Bliski kontakt daje mu poczucie bezpieczeństwa, również w zakresie poszukiwań i popełniania błędów. Pozytywna więź pozwala na dzielenie się trudnościami i wątpliwościami, umożliwia dyskusje, negocjowanie oraz wyrażanie własnego punktu widzenia, w tym różnego od poglądu rodzica.

W relacjach ze sobą samym dorastający próbuje zdefiniować siebie. Doświadcza radykalnej zmiany swojego dojrzewającego ciała. Nazywa nowe, ważne dla siebie idee. Buduje swoją tożsamość.

Byciu nastolatkiem towarzyszą intensywność i zmienność. Pojawia się młodzieżowa huśtawka nastrojów, od rozpaczy do euforii – bywa, że przeżywana kilkukrotnie w ciągu dnia. Funkcjonowanie społeczne nastolatka przejawia się w continuum od zachowań akceptowanych społecznie po negatywizm i zachowania antyspołeczne. Poczucie bezradności, niepewności i lęku oraz strach przed utratą kontroli to dominujące uczucia nastolatka. Do efektów ubocznych okresu dojrzewania należą: znaczna podatność na stres, impulsywność, niezdolność do zrozumienia swojego zachowania.

Co jako rodzice mogą Państwo zaoferować dorastającym dzieciom ?

Przede wszystkim dbałość o relację, bo tylko ona może być pomocna w zidentyfikowaniu ich potrzeb i udzieleniu wsparcia. Ważne aby rozmawiać, być ciekawym siebie nawzajem, dyskutować na argumenty, negocjować. Bądźcie Państwo żywo zainteresowani światem swojego dziecka (jakie gry lubi jakiej muzyki słucha, co ogląda najchętniej na YouTubie). Wszystko co dla niego ważne warte jest Państwa uwagi i namysłu. Tworząc atmosferę zainteresowania i prawdziwego dialogu będą Państwo oparciem dla młodego człowieka, który właśnie teraz, kiedy jest nastolatkiem – potrzebuje tego rodzicielskiego przewodnictwa oraz wsparcia, nawet jeśli nie będzie się do tego przyznawał.                                                                                                                                                                                                           

                                                                                                mgr Lidia Łuszczkiewicz - pedagog

Źródło:

Tekst opracowany na podstawie poradnika dla rodziców "Rola rodziny i osób bliskich w promocji zdrowia psychicznego i w zapobieganiu zachowaniom autodestruktywnym u młodzieży”, który opracowali: Krzysztof Szwajca, Milena Kansy, Piotr Kasprzak, Konrad Markiewicz, Marta Szwajca (Mysłowice 2019).

• Poprzedni artykuł